Posts

''GREAT GAME'' Буюу “Аугаа Тоглолт”-ын 5 үзэгдэл

Аж үйлдвэрлэл эрчимтэй хөгжиж, капитализм эрчээ авсан цагаас хойш дэлхийн өнцөг булан бүрт их гүрнүүдийн эрх ашиг ямар нэг хэмжээгээр мөргөлдөж эхэлсэн талаар бид бүр дунд сургуульд байх цагаасаа эхлэн түүхийн хичээл дээрээ сонсоцгоосон билээ. Их гүрнүүдийн хоорондын тэмцэл Наполеоны дайны төгсгөл буюу Венийн хэлэлцээрээс хойш улам эрчимжиж, одоогоор даруй 200 жил бүх дэлхийг донсолгосоор ирлээ. Их гүрнүүдийн зөрчил тэмцэл хамгийн хурцаар болоод урт хугацаагаар илэрсэн тулаан нь түүхэнд дэлхийн дайн, эсвэл “хүйтэн дайн” гэсэн тодотгол аваагүй ч, түүх, геополитик сонирхогсдын хүрээнд “GREAT GAME” буюу “Аугаа Тоглолт” гэх тодотголтойгоор өрнөсөн бөгөөд ажиглагчид, түүхчид, улс төр судлаачдын онцолж байгаагаар одоо хэр үргэлжилж байгаа гэх. Энэ “Аугаа Тоглолт”-ын талбар нь хаа холын Балканы хойгоос дорно зүгт Крым, Кавказ, Иран, Афганистан, Дундад Азийн Памир, Тянь Шаны уулс, Хималайн нуруу, Гадаад (ар) Монголоор дамжаад Алс Дорнод хүртэл, дорноос өрнө хүртэл, уудам нутагт өрнөж байсна...
Огноо
Цааш унших »

ЭВИЙН МӨРӨӨДӨЛ ТҮМНИЙ ХҮСЛЭН

  Улсын төв шоронд аж ахуйн ялтан Улсын дээд шүүхийн шийдвэрийг хүлээнэ Эрхээ хасуулаад таван зуу хонов Элдвээр цоллуулаад арван зургаан сар гаран болов. Хэлмэгдлийн эрхшээлд, засгийн цоожинд Хийх хүслээр оргилон сууна Хийморлог үйлс, Монголын ирээдүйг Хэн ч бидэнд бүтээж өгөхгүй. Хямрал нөмөрч гарцгүй болсон Хярамцаг олдохгүй ард олон зүдэрсэн   Идэшний цагаар хоёрдугаар ээлжийнхэн   Эрээ цээргүй засагт шүлэнгэтнэ.   Баруун уу, зүүн үү- хэнд хамаатай Баялаг хуваахад зүг хамаагүй Балчир уу, настан уу – хэнд хамаатай   “Баялаггүй” заримд нь сургаал хамаагүй Зүрхгүй биенд сэтгэл үгүй Зүг чиг итгэл үнэмшил бүр хэрэггүй Зөв буруу, үнэн худал хэнд хэрэгтэй Зөөлөн сэнтий, ахиухан цавчаа л “тэдэнд” хэрэгтэй.   Ямбыг нь эдлэхээс үүргээ умартсан “тэдэнд” Язгуур эрх ашиг ярьж битгийн төвөг бол гэх Намчирхан номчирхогсод авралыг авчрав уу Нарлаг нутгийнхаа хөгжилд хөг нэмэрлэв үү. Наймаа панзад гаршсан зарим нь   Нам бараадан нарснаас бултса...
Огноо
Цааш унших »

ET TU, BRUTE ?! БРУТУС, ЧИ Ч БАС ?!

Хэрэв чи хууль зөрчих болвол, засгийн эрхэнд хүрэхийн тулд зөрч, бусад тохиолдолд хуулийг дагавал зохино гэж эртний Ромын алдарт жанжин, эзэн хаан Юлий Цезарь хэлсэн байдаг. Хязгааргүй их нэр алдар, эрх мэдэл, эзэн суух тачаал, эд баялгийн шунал хүн төрөлхтний түүхэнд түмэн урвалт, буман тэрслэлийн шалтаг болж ирсэн. Эрх мэдлийн төлөө, эд баялгийн төлөө, эсвэл нэгнээсээ өшөө хонзон авах тэмцэлд хөндлөнгийн улсаар эхлээд ах дүү нар, аав хүү нар, анд нөхдүүд хоорондоо тэмцэлдэн, хурц мэс, хундагатай дарс, хуурамч амлалт, хулгайн цохилт юунаас цэрвэлгүй хүн чанар, ёс журам, хууль цаазыг эвдэн, хүний ой тоонд буухгүйгээр бие биенээсээ урван тэрсэлж, бие биенээ хөнөөсөн түүхийг улс үндэстэн бүр тээж ирсэн. Хүн төрлөхтөн эр зоригт баатруудаа магтан дуулж, суу алдрыг нь үеийн үед мөнхөлж ирсэн шигээ урвагчдыг жигшин зүхэж иржээ. Түүхэнд дайснаа элдвээр муулж, дорд үзсэн нь цөөн. Харин урвагчийг аль ч үед, аль ч соёл иргэншилд үзэн ядаж, муугийн дээд муугаар дүрслэн үлдээсэн байдаг. Тулаан...
Огноо
Цааш унших »

БАЯЛГИЙН ХАРААЛЫГ БАЯЛГИЙН САНГААР

Харанхуй бүдүүлэг, ядуу зүдүү, мэдлэг боловсролгүйн жишээ тат гэхээр ихэнх маань Африкийн өлсгөлөнд нэрвэгдээд, тураалд орсон хүүхдүүдийн талаар боддог. Бидний хэд маань яагаад гэж өөрсдөөсөө асуусан бол? Хөгжиж буй орнуудын хувьд байгалийн баялаг их хэмжээгээр олдох нь санасныг бодоход тийм ч тааламжтай мэдээ биш гэдэг олонтаа яригдах бөгөөд бид ч сүүлийн хэдэн жил өөрсдөө үүнийг сайтар мэдэрлээ. Үнэндээ байгалийн баялгаар арвин хөгжиж буй орнуудын дийлэнх нь байгалийн баялгаа ашиглаад улс орноо хөгжүүлж, иргэдийнхээ аж амьдралыг дээшлүүлэхээр чармайх боловч санасандаа тэр болгон хүрэхгүй байгаа. Их хэмжээний байгалийн баялгаас олох орлого сул дорой засаглал болон авлигал хээл хахуулийн уршгаар үрэн таран хийгдэх үзэгдэл олон улсад БАЯЛГИЙН ХАРААЛ гэх тодотголтой болоод удаж байгаа. Улс төрийн гүн хямрал цаашлаад нийгмээ самууруулж, дотоод зөрчил нь иргэний дайнд хүргэх тохиолдолд ч цөөнгүй. АФРИКИЙН ТЭМҮҮЛЭЛ болон ҮНДЭСНИЙ БАЯЛГИЙН САНГУУД Олон зуун жилээр колоничлогчдын дарлалд...
Огноо
Цааш унших »

ТҮҮХЭЭ МАРТАЖ ҮЛ БОЛНО - МАРТВАЛ СӨНӨНӨ

Өнгөрсөн 9 сарын 5-нд нэгэн өдөр тутмын сонинг илгээмжээр аваад дэлгэтэл өөдөөс аавын зураг. Энгэртээ Халх голын ойн 75 жилийн медальтай. Дараагийн хуудаснаа өвөөгийн минь том зураг гарсан байна. “Ийм тусгаар тогтнол гэж байдаггүй юм гэж радиотойгоо хэрэлддэг” гэсэн гарчигтай өвөөгийнхөө талаар аавын өгсөн ярилцлагыг уншив. Эрхээ хасуулаагүй байхдаа уншсан ч сэтгэл хөдлөм, дурсамж дагуулсан ярилцлага байв. Өмнөхөн нь би бас нэгэн өдөр тутмын сонингоос “Халх голын дайны ой ба ДЭМИЙ ХӨӨРЦӨГЛӨЛ” гэсэн гарчигтай нийтлэл уншаад, аав минь радиотойгоо муудалцаж суудаг гэсэнтэй адил сонинтойгоо “түнжин хагарах” шахан, ганцаараа бухимдан нэг хэсэг суусан. Уг нь тэр нийтлэлчийн эдийн засаг, хөрөнгө оруулалтын талаар бичсэн болгонтой шухуу дотроо санал нийлж, бичсэн болгоныг нь шимтэн уншдаг, уншсаар ч байгаа нэгэн билээ. Тэр нийтлэлд, “Номун Ханы мөргөлдөөний” талаар Японд түүхийн хичээл дээр дурсаад өнгөрдөг (ялагдсан улс өөр яах ч ёстой билээ...), бидний хувьд ялалтын баяр гэж дэмий хөөрцөглө...
Огноо
Цааш унших »

МОНГОЛЫН ЭДИЙН ЗАСГИЙН “ШООВДОР” САЛБАР

Монгол улсад аялал жуулчлалын салбарын тулгын чулуу анх тавигдсанаас хойш нэгэн жаран өнгөрчээ. Аялал жуулчлалынхан маань энэ тэмдэглэлт ойгоо нижгэр тэмдэглэсэн байх гэж найднам. Гэтэл өчигдрийн нэгэн сониноос “жуулчдын хэтэвчийг нимгэлэх бүтээгдэхүүнгүй Монгол” гэсэн нийтлэл олж уншлаа. Сайхан нийтлэл байна. Өөрөө энэ салбарт хэдэн жил ажилласан болоод тэр үү анхааралтай уншлаа. Монголд аялал жуулчлалын салбартай бүх амьдралаа холбосон олон сайхан буурлууд, ахмадууд бий. Тэднээс энэ талаар сэтгүүлчид асуувал олон сонин түүх, олон бүтээгдэхүүний санаа, арвин туршлага гарах байсандаа хэмээн эрхгүй бодогдов. Тэдгээр буурлуудыг дагаж миний бие ажил мэргэжлийн аяндаа анх 1990 оны намар мордож байсан саяхан мэт. Тэгэхэд бид арвуулаа Гадаадын Аялал Жуулчлалын “ЖУУЛЧИН” нэгтгэлийн хүндтэй өндөр босгыг анх даван, тус компанийн нэр дээр суралцах оюутнууд болцгоож байсан. Түүнээс хойш миний бие “ЖУУЛЧИН” ХК, “НЬЮ ЖУУЛЧИН ТУРС” ХХК-н хамт олны дунд ажиллахдаа арваад жил компаниа төлөөлж баруун Е...
Огноо
Цааш унших »